سقوط ارزش دلاری خودروهای ایرانی؛ آینه‌ای از ضعف سیاست‌گذاری ضعیف
به گزارش خبرنگار خودروکار - در حال حاضر میانگین قیمت ریالی خودروهای ایران‌خودرو در حدود ۷۳۰ میلیون تومان است این در حالیست که نرخ دلار آزاد در بازار ۸۳ هزار تومان است که معادل دلاری قیمت خودروها در حدود ۸٬۸۰۰ دلار خواهد بود.
این شرایط در حالیست که مقایسه این اعداد با گذشته نشان می دهد که در دهه ۸۰ و در سال ۱۳۸۴، میانگین قیمت خودروهای تولید داخل حدود ۱۱ هزار دلار بوده است.
با فرض در نظر گرفتن حدود ۳ درصد از کاهش ارزش واقعی قیمت دلار در این ۲۰ سال ، بر اساس شاخص قدرت خرید بین‌المللی، ۱۱ هزار دلار آن زمان امروز باید معادل حدود ۱۶ هزار دلار می بود.
بنابراین نتیجه مقایسه ها نشان می دهد که ارزش دلاری خودروهای تولید داخل ایران طی ۲۰ سال، ۴۵ درصد کاهش داشته است.
کارشناسان دلایل افت ارزش دلاری خودروها را با عواملی همچون سیاست‌های نادرست ارزی و نرخ‌گذاری دستوری، کاهش کیفیت و فناوری و افزایش هزینه‌های تولید بدون افزایش ارزش افزوده نسبت می دهند.
پایین نگه‌داشتن مصنوعی نرخ ریالی خودرو در برابر افزایش نرخ دلار، باعث شده قیمت اسمی رشد اما ارزش دلاری کاهش یابد. در عین حال قیمت‌گذاری دستوری باعث شده شرکت‌ها نتوانند سودآوری واقعی داشته باشند و در نهایت کیفیت فدای قیمت شود.
برخلاف خودروسازان جهانی که در ۲۰ سال گذشته پیشرفت‌های زیادی در زمینه ایمنی، مصرف سوخت و فناوری‌های نوین داشته‌اند، خودروهای ایرانی همچنان با همان پلتفرم‌های قدیمی تولید می‌شوند که دلیل آن را باید نبود رقابت واقعی دانست که انگیزه‌ای برای نوآوری باقی نگذاشته است.
در عین حال رشد چند برابری دستمزدها، قطعات، انرژی، حمل‌ونقل و هزینه‌های سربار نیز مزید بر علت شده این در حالیست که این افزایش هزینه به دلیل پایین بودن بهره‌وری به بهبود کیفیت یا ارزش محصول نینجامیده است.
این روند باعث سقوط قدرت رقابت جهانی شده چرا که با میانگین قیمت ۸۸۰۰ دلاری، خودروهای ایرانی دیگر حتی در بازارهای منطقه‌ای مانند عراق نیز قدرت رقابت با تولیدات ترکیه، چین یا هند را ندارند.
در عین حال به دلیل چرخه معیوب وابستگی، با وجود شعار داخلی‌سازی، همچنان وابستگی جدی به واردات قطعه وجود دارد که با افزایش نرخ ارز فشار مضاعفی بر تولیدکننده وارد می‌کند و در نهایت تورم شدید و رشد ناهمگون درآمدها باعث شده حتی با وجود کاهش ارزش دلاری، خرید خودرو برای قشر متوسط و پایین جامعه دشوارتر شود.
کاهش ۴۵ درصدی ارزش دلاری خودروهای تولید داخل طی دو دهه، تنها یک شاخص از ضعف ساختاری صنعت خودرو ایران است. این کاهش نه‌تنها نشان‌دهنده افول قدرت رقابت‌پذیری، بلکه گواهی بر فاصله گرفتن سیاست‌گذاری صنعتی کشور از واقعیات جهانی است.
در چنین شرایطی پیشنهاد می شود آزادسازی قیمت خودرو و برچیدن سیاست‌های دستوری در دستور کار قرار گیرد تا از طریق واردات کنترل‌شده و افزایش رقابت در کنار سرمایه‌گذاری در فناوری، تحقیق و توسعه و ارتقای بهره‌وری و کاهش هزینه‌های غیرضروری تولید، همگام‌سازی نظام ارزی با واقعیت‌های اقتصادی صورت گیرد.
